Fernando Pessoa en Luís Vaz de Camões – Echo’s (4)

Poëzie is niet alleen het gedicht zelf, maar ook de herinnering aan eerder dichtwerk, van andere dichters. Een remake of reactie, een echo of een spiegeling. Beroemd is het gedicht van Camões over wat liefde is, en net als Florbela Espanca, David Mourão-Ferreira en Vinicius de Moraes gebruikmakend van de vorm die de oervader van alle Portugese dichters ervoor gevonden heeft, beschrijft Fernando Pessoa (1888-1935), op zijn ietwat ironische manier dat eeuwige gevoel dat zo kortstondig is.

Fernando Pessoa

Antígona – Antigone

Hoe ik hou van jou? Op menige wijze aanbid
ik jou, jij vrouw met ogen kuis en blauw,
vol gloed van mijn versleten zinnen hou
ik van jou, vol gloed en dagelijks’ hulde; dit

is zuivere liefde, zuiver, heilig wit,
is edele liefde, edel, blij en trouw,
is groter dan de zee ooit stijgen zou,
is fijner dan aan geur in lelies zit.

Een liefde die het geboeide zijn bevrijdt,
een liefde zo bijzonder, groeiend in geluk,
en groeiend zelfs nog meer wanneer ze lijdt;

zo’n liefde, vastgeklemd in het levensjuk,
zo groot, zal hoe ze ook kwijnt en zich verblijdt,
veel groter zijn in het graf, bevrijd van druk!

*

Como te amo? Não sei de quantos modos vários
Eu te adoro, mulher de olhos azuis e castos;
Amo-te co’o fervor dos meus sentidos gastos;
Amo-te co’o fervor dos meus preitos diários.

É puro o meu amor, como os puros sacrários;
É nobre o meu amor, como os mais nobres fastos;
É grande como os mares altíssonos e vastos;
É suave como o odor de lírios solitários.

Amor que rompe enfim os laços crus do Ser;
Um tão singelo amor, que aumenta na ventura;
Um amor tão leal que aumenta no sofrer;

Amor de tal feição que se na vida escura
É tão grande e nas mais vis ânsias do viver,
Muito maior será na paz da sepultura!

Luís Vaz de Camões

Amor é um fogo – Liefde is vuur

Liefde is vuur dat in het verborgene brandt,
is pijn die schrijnt en die je toch niet voelt,
is blijdschap door misnoegen overspoeld,
is smart die je berooft van je verstand;

is onmacht die je wilskracht overmant,
is je eenzaam voelen waar ‘t van volk krioelt,
is minder krijgen dan je had bedoeld,
is winnen, denk je, als je je hart verpandt;

is willen wat je in strakke boeien bindt,
is trouw betonen wie je hart doorkliefde,
is nederig dienen wie je overwint.

Hoe kan het toch dat ze iemand ooit geriefde,
meer dan vriendschap nog de mensen zint,
als zij zo tegenstrijdig is, de liefde?

*

Amor é um fogo que arde sem se ver:
É ferida que dói e não se sente;
É um contentamento descontente;
É dor que desatina sem doer;

É um não querer mais que bem-querer;
É solitário andar por entre a gente;
É nunca contentar-se de contente;
É cuidar que se ganha em se perder;

É querer estar preso por vontade;
É servir a quem vence o vencedor;
É ter com quem nos mata lealdade.

Mas como causar pode seu favor
Nos corações humanos amizade,
Se tão contrário a si é o mesmo Amor?

Vertaling Harrie Lemmens
Foto’s Ana Carvalho