Poëzie is niet alleen het gedicht zelf, maar ook de herinnering aan eerder dichtwerk, van andere dichters. Een remake of reactie, een echo of een spiegeling. Beroemd is het gedicht van Camões over wat liefde is, en net als Florbela Espanca gebruikmakend van de vorm die de oervader van alle Portugese dichters ervoor gevonden heeft beschrijft Vinicius de Moraes (1913-1980) op zijn manier dat eeuwige gevoel dat zo kortstondig is. Door de terugkeer van een woord doet de Braziliaanse (tekst)dichter hetzelfde wrang en weer anders: hij zoekt het einde op.
Vinicius de Moraes
Scheidingsonnet
Onvermoed sloeg onze lach om in geween
Zacht en wit, onhoorbaar als de mist
En onze mond sloeg om in schuim dat sist
En onze rust sloeg om in schrik, verdween.
Onvermoed sloeg windstil om in storm
Die het laatste vuur uit onze ogen sloeg
En sloeg verliefdheid om in voorgevoel
En sloeg ’t moment om, kreeg het drama vorm.
Onvermoed, niet meer dan onvermoed,
Sloeg wat twee was om in eenzaamheid
En sloeg in treurnis om de liefdesgloed.
Vriendschap sloeg om in verlatenheid
Leven sloeg in dolen om, de weg kwijt,
Onvermoed, niet meer dan onvermoed.
*
Soneto de separação
De repente do riso fez-se o pranto
Silencioso e branco como a bruma
E das bocas unidas fez-se a espuma
E das mãos espalmadas fez-se o espanto.
De repente da calma fez-se o vento
Que dos olhos desfez a última chama
E da paixão fez-se o pressentimento
E do momento imóvel fez-se o drama.
De repente, não mais que de repente
Fez-se de triste o que se fez amante
E de sozinho o que se fez contente.
Fez-se do amigo próximo o distante
Fez-se da vida uma aventura errante
De repente, não mais que de repente.
Luís Vaz de Camões
Liefde is vuur
Liefde is vuur dat in het verborgene brandt,
is pijn die schrijnt en die je toch niet voelt,
is blijheid door misnoegen overspoeld,
is smart die je berooft van het verstand.
Liefde is onmacht die je wilskracht overmant,
is eenzaamheid waar het van volk krioelt,
is minder krijgen dan je had bedoeld,
is winnen, denk je, als je je hart verpandt.
Liefde is willen wat je het meeste bindt,
is trouw zijn wie je hart doorkliefde
is degene dienen die je overwint.
Hoe kan het dan dat ze iemand ooit geriefde,
meer dan vriendschap nog de mensen zint,
als zij zo tegenstrijdig is, de liefde?
*
Amor é um fogo
Amor é um fogo que arde sem se ver:
É ferida que dói e não se sente;
É um contentamento descontente;
É dor que desatina sem doer;
É um não querer mais que bem-querer;
É solitário andar por entre a gente;
É nunca contentar-se de contente;
É cuidar que se ganha em se perder;
É querer estar preso por vontade;
É servir a quem vence o vencedor;
É ter com quem nos mata lealdade.
Mas como causar pode seu favor
Nos corações humanos amizade,
Se tão contrário a si é o mesmo Amor?
Vertaling Harrie Lemmens
Foto’s Ana Carvalho
Leave a Reply