Marco Mackaaij, de in Portugal wonende wiskundige dichter die ook vertaalt, onder anderen zichzelf, zie hier, plaatste op 13 augustus van dit jaar op Facebook een vrije Portugese vertaling van het lange gedicht ‘Zone’ van de Franse modernist Apollinaire. Een experiment, schreef hij erbij: een variatie in dó menor (dó betekent zowel de noot do of C als verdriet of zelfmedelijden, vrij vertaald betreft het dus een variatie in mineurstemming) op ‘Zone’ van Apollinaire met behoud van de vorm (aantal regels, strofe-indeling, gepaard rijm, ontbreken van leestekens enzovoort) maar inhoudelijk overgebracht naar onze tijd.
Toen wij hem vroegen of hij er ook een Nederlandse vertaling van wilde maken en of hij van plan was origineel en beide vertalingen ergens te publiceren, reageerde hij enthousiast en ging er meteen maar vanuit dat Zuca-Magazine dat zou doen. Dan kun je gewoon niet nee zeggen, dus hier volgt het Zonedrieluik. Vanwege de lengte hebben we het gedicht in drie delen geknipt die we steeds in de twee talen publiceren: eerst de Nederlandse versie, dan de Portugese, de twee zijluiken. Het middenstuk, het Franse origineel, volgt als epiloog na de korte uitweiding van de academicus in de dichter over het hoe en waarom van het genre (een soort paradelle).
Daarop vooruitlopend als inleiding en beknopte uitleg hier zijn reactie op ons schrijven: ‘Het idee om Zone te herschrijven kwam van het lezen van Benno Barnard, die dol is op Apollinaire (net als zijn vader vroeger, de dichter Guillaume van der Graft, naar het schijnt). In zijn boek Krijg nou de lyriek, heeft hij Zone op een andere manier herschreven. (Zijn versie heet ‘De Bovenwereld’ en speelt zich af in Parijs, net als het origineel van Apollinaire). Vandaar mijn referentie aan kopiisten en fouten aan het begin van mijn versie.’
Historische zone 1
Verbannen naar Beja overnacht je in een B&B
Al ons vlees is Halal deelt de buurtsuper aan de overkant mee
Een onzichtbare hakbijl waart rond in het historische hart
Een juweeltje voor wie droomt van een mooie start
Een oude prinses die haar tafelzilver slijt
Vanuit je raam zie je de littekens van de moderniteit
Buiten heeft men geen idee van wat er binnen gebeurt
Je slaapt in de kamer van een bekende vrouwelijke auteur
Een in mantel gehulde nimf onthulde het plan bij de receptie
Welkom vreemdeling adieu slaapverwekkende traditie
Geen open haard tegen de kou maar boekenkasten
Alleen levende schrijvers geen gelauwerde lijken om toe te tasten
Verder heeft deze straat een internationale smaak
Op de hoek is een Hindoestaanse snackbar in de maak
Marie reserveerde de monnikencel bij Booking.com
Ze had genoeg van haar zondagsdichter met zijn gegrom
Zelfs de kopiisten hadden nog meer inspiratie
Hun ergste fouten waren beter dan mijn beste creatie
Ontbijt inbegrepen heeft Booking laten weten
Je smeekt Google om een idee voor het avondeten
Restaurant 25 de Abril in de Muntstraat een mooie keuze
Laten we de Anjerrevolutie vieren met rooie reuzel
Nu je toch de wereld in je hand houdt kijk eens of er ’n sms’je is
Misschien voelt Marie ook een zeker gemis
Kaantjes gegrild scharrelvarken romige kaas een karaf rode wijn
En als toetje een espresso met Alentejaans ambrozijn
Ten slotte zet de kapitein ook nog een fles medronho op tafel
Voor wat begon als straf is deze metamorfose best acceptabel
Had de muze van Ovidius hem maar naar Pax Julia verbannen
Hier had de klaagzanger zich wel kunnen vermannen
Hier had hij de Kunst der Liefde herschreven voor Netflix
Een jaartje in het scriptorium tegenover de Sikhs
Met boerendochters in het hooi zuchten
Voor de klauwen van Braziliaanse manicuren vluchten
Een kwestie van scène voor scène aanpassen en schrappen
Laveren tussen slechte kritieken en haatboodschappen
En wat betreft die goeie ouwe hel
Daar zit hij al sinds Dante en die is net zo eeuwig als hijzelf
De fles medronho helaas niet
Ten afscheid ruil je met de Kapitein wat debet en krediet
In de Muntstraat denk je aan een lied
Maar je voeten slaan aan het muiten
Laat dat scriptorium toch links liggen blijf nog even buiten
Leer van ons de nobele kunst van het uitstellen
Een ommetje door de stad een ommetje door wat je wilt vertellen
Twee banen in één in het kleine heelal van deze nacht
Twee tandwielen die draaien op volle alcoholische kracht
Een boot die heen en weer vaart op het bewustzijn
Een uit het niets voortdenderende stoomtrein
Een assemblagelijn van twee parallelle taferelen
Zou Penelope misschien ergens over willen mailen
Je kijkt maar weer eens in je handpalm
Alle lijnen duiden op een nacht vol ijdelheid en getalm
Kwam je maar iemand tegen op deze wandeling
Maar er is geen hond buiten je eigen mijmering
En die naam van de Romeinse vredestichter op elke hoek
Al meer dan tweeduizend jaar klassieke lariekoek
Wereldrijken en hun vredes van vuur en as
Arme Kelten uit de Donbas
Hoe zal Wikipedia ooit hun pacificatie bespreken
Komiek Oorlogsgeweld Strijder Weerstand vraagteken
De ouderwetse loopgraven zijn weer terug lieve Guillaume
Het Westen is ruw ontwaakt uit een droom
Het einde van de geschiedenis werd gevierd met politieke intolerantie
Vorstelijke bonussen voor neoliberale piramides zonder garantie
De vertaling van de Magna Carta in het Mandarijn
De koehandel met het vluchtige goud uit de Russische mijn
Het onvermijdelijke en terechte resultaat van een natuurlijke evolutie
Maar de geschiedenis is een oude schavuit
Ruilt mooie sprookjes voor legerkistjes en vliegend kruit
Zona histórica 1
Exilado na planície pernoitas num alojamento local
Em frente um supermercado asiático vende carne Halal
Um cutelo invisível ronda o coração da cidade
Da tua janela observas as cicatrizes da modernidade
Uma velha princesa a vender a prata da casa
Ouro sobre azul para quem sonha com um golpe de asa
O que se passa cá dentro ninguém suspeita lá fora
Dormes no quarto de uma grande escritora
Na receção uma ninfa de samarra desvendou o plano
Boa noite forasteiro adeus sono alentejano
Em vez de uma lareira uma estante contra a invernia
Apenas obras de estrelas vivas nada de necrofilia
À parte isso a rua alberga todos os sabores do mundo
Já abriu um snack-bar hindu lá ao fundo
A tua Maria reservou a cela no Booking.com
Fartou-se dos teus lamentos de poeta sem nome
Até os monges copistas eram mais férteis
Seus piores erros melhores que os meus versos
O pequeno-almoço está incluído diz a confirmação
Antes do jantar rezas ao Google por inspiração
Ámen Rua da Moeda Tasca 25 de Abril
Viva a Revolução manteiga de cor em vez de caril
Já que estás com o mundo na mão vê se tens mensagens
A Maria poderá ter saudades também
Torresmos queijo de Serpa lagartos de porco preto um jarro de vinho
Sericaia com ameixas de Elvas e um cafezinho
Para rematar o capitão da tasca ainda oferece medronho
Eis a metamorfose do exílio em sonho
A musa de Ovídio devia tê-lo banido para Pax Julia
Aqui não se teria afogado num mar de lamúrias
Aqui teria transformado a Arte de Amar numa série da Netflix
Um ano no scriptorium em frente aos Sikhs
Como adormecer nos braços de uma jovem mondadeira
Como escapar às garras de uma manicure brasileira
Teria de atualizar as cenas episódio a episódio
Navegar o estreito entre más críticas e mensagens de ódio
Quanto ao bom velho inferno
Já lá está desde Dante e como ele Dante é eterno
A garrafa de medronho é que não
Pedes ao capitão para trocar débito e crédito contigo
Sais para a Rua da Moeda a pensar num cantiga
Mas os teus pés estão armados em agitadores
Desviam-te do caminho de regresso ao scriptorium
São mestres na arte do protelamento
Uma volta pela cidade uma volta pelos pensamentos
Duas órbitas geminadas no pequeno universo da noite
Duas rodas dentadas impelidas pelos vapores dos álcoois
Um barco a subir e a descer o rio da consciência
Uma locomotiva cheia de carvão a arder sem destino nem procedência
Uma linha de montagem de mundos paralelos
O que pensará a tua Penélope
Consultas novamente a palma da tua mão
Todas as linhas indicam que a noite será longa e em vão
Se ao menos encontrasses alguém neste passeio
Mas não há vivalma apenas os teus devaneios
E em cada esquina o nome do grande pacificador romano
Um clássico há mais de dois mil anos
Os impérios e as suas eternas missões de paz
Coitados dos celtas do Donbass
O que rezará um dia a Wikipédia da sua pacificação
Comediante violência guerreiro resistência ponto de interrogação
Pois voltaram as velhas trincheiras querido Guillaume
O Ocidente está em choque ainda não recuperou
Festejava o fim da história com batalhas eleitorais
Bónus faraónicos para pirâmides neoliberais
A tradução da Magna Carta em mandarim
O negócio da China com o ouro volátil do Kremlin
O resultado de uma evolução natural tão inevitável como correto
Mas a História é um velho insurreto
Troca contos de fadas por botas pesadas e bombas aladas
Foto Ana Carvalho
Leave a Reply