Door Harrie Lemmens
En weer beefde de aarde onder Lissabon. Maandag 26 augustus, toen de dag nog te jong was om al mee te tellen. Toen de meeste mensen nog uitrustten van de voorlaatste vakantiezondag.
En opnieuw lag het epicentrum in zee, circa zestig kilometer buiten het Alentejaanse Sines. Dus weer werd er even gevreesd voor een tsunami. Maar de kracht was te gering en het schudden duurde te kort: slechts vijf seconden vijf komma vier op de schaal van Richter. Zes naschokken maar ook die te zwak om wezenlijke schade aan te richten.
(Ook Porto, waar ik zonder het te weten getuige was, voelde iets, maar weinig. Porto heeft te veel graniet, Porto is te stabiel, te stevig, te solide. Porto kijkt dan ook laatdunkend neer op het decadente zuiden. Luister maar naar het oeuvre van de grootste en laatste romanticus Camilo Castelo Branco, weliswaar geboren in Lissabon, maar in alles een man van het noorden.)
De grootste naschok was de aandacht op de televisie: vijf, zes, zeven kanalen waar de ene expert na de andere zijn of haar zegje deed over het waarom en het hoe en ‘zijn we wel voorbereid’ en ‘hoe erg schieten we tekort’ – woorden die doorgaans alleen gebruikt worden voor die andere pestilentie: de bosbranden. En brand noch beving leidt even doorgaans tot conclusies of (nieuw) beleid.
En dan natuurlijk de terugblikken. Eerst uiteraard op de grootste aller bevingen, die van Allerheiligen 1755, gevolgd door een ongekende tsunami en verzengende brand, toen de hele wereld ging twijfelen aan goddelijke en existentiële rechtvaardigheid, en die leidde tot het visitekaartje van Lissabon, de beroemde Baixa of Benedenstad, podium en decor van zoveel literatuur.
Vervolgens op 1969, toen de aarde zeven komma negen beefde en de Braziliaanse dichter en liedjesschrijver, onder andere van de ode aan dat ene meisje van Ipanema, toen die tekstdichter, Vinicius de Moraes, zijn bruisende bezoek aan Lissabon even onderbrak om zijn schrik te verwerken tot de volgende vier verzen:
De aarde in Lissabon beeft,
maar ter compensatie heeft
het een bont hemelplafond
en veel liefde op de grond.
Om zich vervolgens weer in het aardverschuivend schokkende nachtleven van de hoofdstad te storten. Want het leven gaat door, bevend of niet.
Doem-me a cabeça e o universo.
Mijn hoofd en de wereld doen zeer.
Fernando Pessoa
Um novo sol já vai raiar.
Een nieuwe zon zal stralen.
Vinicius de Moraes
Foto Ana Carvalho
Leave a Reply