Door Harrie Lemmens
Verleden week vrijdag had ik naar het Boekenbal gekund, maar helaas (of gelukkig?), dat ging niet, want ik moest een gedicht vertalen in het kader van de Boekenweek. Het tiende gedicht uit het work in progress Faust van Pessoa. Aan hem geef ik graag het woord in mijn column. Over lezen. Waarover anders?
Ik lees nog niet; ik wilde een boek openslaan
en daar ineens alle wijsheid zien…
Ik wilde op zijn minst kunnen geloven dat ik al
lezend, uren achtereen lezend, almaar lezend
aan het eind iets zou weten
van het wezen van de wereld, dat ik
op zijn minst telkens wat verder zou opstijgen
naar het mysterie… Dat dat, ook al had ik het niet bereikt,
of toch dat waar ik dichterbij kwam…
niet allemaal een (…) was,
zoals een kind dat net doet alsof het een trap
oploopt die het op de grond heeft getekend…
Ik lees niet. Eindeloze uren leef en sterf ik
voor mijn opengeslagen boek,
afgesloten van alles, behalve van een
pijnlijk leeg besef van mezelf,
als kou in een intense nacht…
Niets. Plus de kille, pijnlijke boosheid
dat ik lees om niet te dromen en mijn
droom kwijt ben! Net als een verlaten
molen die tevergeefs nog draait,
maal en maal ik zonder samenhang
of doel de illusie van het denken…
En uur na uur wordt in mijn steriele ziel
de afgrond tussen mijn wezen en mezelf
dieper, en onder in die afgrond ligt niets…
Gezegend de tijd dat ik nog droomde en soms
ophield met lezen om te volgen
wat voorbijtrok in mij… Liefde, trots,
– en ook geloof nog! – kleurden mijn dromen…
En in mijn innerlijke geest was ik
de minnaar van schoonheden
en de heerser over een vaag en onderdanig volk,
en of ik nu droomde in zachte armen of tussen
rijen mensen languit op de grond, ik beleefde
een subliem niets, een kleurloze vreugde.
Maar
nu roep ik geen enkel beeld, geen enkele
gestalte in mij op… Slechts een woestijn waar ik
niet eens de kleur van zand of een dode lucht
kan dromen… maar alleen het idee,
alleen de kleur van het denken heb,
leeg, hol, zonder warmte of kou,
zonder keuze of richting,
alleen de lege plek van het denken…
Doem-me a cabeça e o universo.
Mijn hoofd en de wereld doen zeer.
Fernando Pessoa
Um novo sol já vai raiar.
Een nieuwe zon zal stralen.
Vinicius de Moraes
Foto Ana Carvalho
Vertaling Harrie Lemmens
Foto Ana Carvalho
prachtig gedicht in deze magnifieke vertaling. Ach Harrie, uit eigen ervaring weet ik dat je aan een boekenbal zelden iets mist. Je hebt je tijd beter besteed.