Triptiek Alvim

Araxá is een plaats van om en nabij de honderdduizend inwoners in het zuidwesten van de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais. De naam komt uit de Indiaanse taal tupi-guarani en betekent ‘hoog gelegen plek’. En als het aan het gezin van de advocaat Fausto Figueira Soares Alvim en Mercedes Costa Cruz ligt, zou het woord ook ‘Parnassus’ kunnen betekenen: maar liefst drie dichters sproten voort uit dit huwelijk, de jong overleden Maria Ângela (1926-1959) en de nog steeds levende en schrijvende Maria Lúcia (1932) en Francisco (‘Chico’, 1938). De laatste beroemd om zijn heldere eenvoud, vriend van onze Zuca Sardan, en net als hij en Ana C behorend tot de marginalen uit de jaren ’60-’70;  Maria Ângela, mystiek en sociaal bewogen, met slechts één bundel, Superfície, bewonderd door de dichters uit Belo Horizonte, met name Drummond de Andrade; en Maria Lúcia, die debuteerde met de bundel XX Sonetos, haar bijzonder gevarieerde oeuvre in 1989 bundelde in Vivenda en behalve schrijft ook schildert.

(Met dank aan Ricardo Domeneck.)

Maria Lúcia (linker paneel)

De liefde ligt op mijn gezicht: ze schrijnt.
Er is een deur die onophoudelijk slaat.
Woorden komen. Gaan. De waanzin lijmt, 
houdt eigenwijs de plek vast waar hij staat.

Het vocht uit deze open wond verdwijnt
en toont daardoor wat mij zo bloeden laat.
Er is een tochtvlaag die mijn leven ondermijnt
als de scherpe randen van een kribbeplaat.

Ik bezoek. Ga weg. Keer ik ooit weer?
Uit op maat aaneengeplakt papier
Knipt een schaar altijd wel liefdeszeer.

En ’t hart herinnert zich klassieke versleer.
Een roos zo ongerijmd en zo verloren hier,
die je wegstuurt, remt in je verweer.

O Amor está na cara: em carne viva.
Há uma porta batendo sem parar.
Palavras entram. Saem. Persuasiva,
a Loucura preserva seu lugar.

Soprarei o humor desta ferida
aberta para só me ver sangrar.
Há um golpe de ar em minha vida,
uma quina de esquina: quebra mar.

Visito. Se me vou. Irei voltar?
Entre papéis colados, sob medida,
há sempre uma paixão a recortar.

E o colo lembra a glosa, par a par.
Contraditória Rosa, assim perdida,
que te expulsa e te trava, devagar.

(In A rosa malvada, 1980)

Francisco (middenpaneel)

Sonoor

Stem die danst
in het licht dat schittert op
de witte lijn
van de horizon 

(Welke horizon?
Blind?)

Buiten de zee
Buiten de aarde
Buiten

In het 
(aardedonkere!) kosmisch-kosmogonische licht

Dans

Lijn
lijn van de horizon
verticaal in het
verlengde van de wervelkolom
de bovenste halswervel
in het boogvormige heelal

(een hemel zonder holte!)

lucht
ademt andere 
lucht
laat zand ander
stof ademen, 
van sterren van
hemellichamen

Licht, licht
dat toeneemt
In het heelal dat de 
dageraad openspreidt.

Sonoro

Voz que dança
na luz que brilha nessa linha
branca
do horizonte 

(Que horizonte?
Cego?)

Fora do mar
Fora da terra
Fora

Na luz
cósmico-cosmogônica (escuríssima!)

Dança

Linha
linha do horizonte
vertical
contígua à coluna
vertebral cervical
no espaço em arco

(um céu sem alvo!)

ar
que respira outro
ar
areia que respire outro
pó,
de astros de 
estrelas

Luz, luz
que cresce
no espaço que se abre
da aurora

(In O metro nenhum, 2009)

Maria Ângela (rechter paneel)

Ik sta en spreek me niet tegen.
Ik kijk. Een nutteloze vlijt 
maakt zich op en het leven
dat over me heerst verdwijnt.

En ik ga heen… De naam van mij
is sinds lang niet meer verweven
met mezelf indien ja dan slijt
hij en zo vaak word ik verdreven.

Mij drijft de van zoveel wenen
koudere tijd die is weggezonken 
in welhaast een mythe van mij.

Ik neem mijn intrek in razernij
haast in dromen, slaapdronken
een begin waar ik ben verdwenen.

Estou e não me respondo.
Assisto. Em mim se decide
um inútil afã e se some
a vida que me preside.

E passo, ainda… Meu nome
há muito não coincide
comigo se estar se consome
e tantas vezes me elide.

Me move o tempo mais frio
de tanto pranto afogado
num quase mito de mim.

Vou morando em desvario
quase em sonho inaugurado
para um começo, meu fim.

(In Superfície, 1950)

Vertaling Harrie Lemmens
Foto’s Ana Carvalho