Zon & Zeer – Blues (2)

Door Harrie Lemmens

De postbode is weer geweest, wat meestal aanleiding geeft tot feestgedruis, maar nu snerpt de blues: ramsjexemplaren. Eindelijk begrijp ik het: net zoals veel slimme liefhebbers van literatuur hun leesvoer betrekken van bol om ze na consumptie te retourneren (zo leerde mij Facebook; lekker goedkoop maar in feite niet meer en niet minder dan diefstal!), wachten andere gewiekste boekenverslinders gewoon een jaartje met kopen, omdat ze weten dat de uitgeverijen ze dan toch in de ramsj gooien.

Die afbraak doet altijd zeer: weg is het boek waar je zo in gelooft en waarvan je zoveel had verwacht (in de literaire wereld moet je een onverbeterlijke optimist zijn, want onverbiddelijk beland je telkens weer als een fictieve Job op de mestvaalt van een dreigende depressie).

Mijn vreugde was groot toen ik twee jaar geleden in Prometheus eindelijk een uitgever vond voor die twee meesterwerken uit de Braziliaanse literatuur Bijbelse landbouw en Een glas woede, van Raduan Nassar, in 2016 gelauwerd met de Prémio Camões. De ontvangst in de pers was uitstekend, maar helaas, zoals zo vaak, leidde dat niet tot een navenante verkoop. ‘Die ligt stil,’ schreef de uitgever mij in februari, en de resterende partij wordt één jaar en drie maanden na verschijning van de hand gedaan. De enige, schrale, troost (hoop) is dat ze alsnog hun weg vinden, nu voor een habbekrats. Boeken willen lezers!

Dat bedenkt ook de ambtenaar Belmiro in de naar hem genoemde roman van die andere Braziliaanse grootmeester Cyro dos Anjos, die later dit jaar uitkomt bij Koppernik. Hij vraagt zich af of hij het dagboek dat hij bijhoudt wel of niet zal publiceren. Hij aarzelt, ‘want ik vraag me af of ik wel iets te bieden heb wat mijn tijdgenoten interesseert. Ik sluit de mogelijkheid niet uit dat een âme-soeur (die moet er zijn in de wijde wereld) zich tot zijn genoegen terug kan vinden in de lectuur ervan, maar je drukt een boek niet voor een of twee verwante zielen, en ik vrees dat ik er niet meer zal vinden.’

Realiteitszin is uitstekend en kan behoeden voor blamage, maar liever niet als het gaat om grote literatuur.

Foto Ana Carvalho

Doem-me a cabeça e o universo.
Mijn hoofd en de wereld doen zeer.
Fernando Pessoa 

Um novo sol já vai raiar.
Een nieuwe zon zal stralen.
Vinicius de Moraes