Door Harrie Lemmens
Laatst werd er aangebeld. Door een meisje dat zelfs ik eerst over het hoofd zag, zo klein was het wicht. Een buurmeisje. Met in haar hand een levensgrote collectebus voor het Nationaal Fonds Kinderhulp. Om geen boze ouders aan de deur te krijgen (Sint-Maarten en Driekoningen zijn al erg genoeg) denk je maar niet aan kinderarbeid en draag je een eurosteentje bij, in de heerlijke wetenschap dat je zo het welzijn van een miskende laag van de bevolking bevordert. Goed-zijn hoort bij de geseculariseerde samenleving zoals de eucharistieviering hoort (hoorde?) bij het katholieke geloof.
Liefdadigheid
In Portugal had je onder dictator Salazar het zogenaamde caridadezinha, ieders verplichte ondersteuning van een arm medemens. Dames uit de gegoede stand kozen hun eigen nooddruftige gezinnetje, waar ze zich van tijd tot tijd naartoe begaven om ouders en kinderen wat afgedankt goed, een koolstronk en een stichtelijk woordje toe te stoppen. Plus op feestdagen een paar centavo (‘Maar denk erom dat je niet alles in één keer uitgeeft!’ ‘Niks hoor, mevrouw, ik ga gelijk naar de jaguardealer en koop het nieuwste model,’ om een schrijver te citeren, u mag raden wie).
En als het niet de onbemiddelde buurman was, moest er wel verplicht geld naar de arme zwartjes (ook de oogarts in mijn geboortestad had trouwens een negerhoofd in zijn wachtkamer staan waarbij je een muntje op de tong kon leggen; dat slikte de stereotiepe buste dan in, gevolgd door een knikbeweging en een ietwat schor ‘dank u wel’). Ondersteund door preken die de bolletjes van de schoolkinderen al pril rijp moesten maken voor misplaatst en misbruikt medelijden.
In de metro van Lissabon loopt vaak een blinde door de treinstellen. Hij tikt ritmisch met zijn stok op de grond en tegen de ijzeren stangen waaraan je je in het spitsuur als passagier kunt vastklampen. Begeleidingsmuziek voor zijn lamento ‘Uma caridadezinha, uma caridadezinha, tenham pena de um ceguinho’, (Een aalmoes, een aalmoes, heb meelij met een arme blinde). Laatst rinkelde zijn mobieltje. Hij bleef staan, nam op en begon met een stem waarin geen klacht meer doorklonk een gesprek met zijn vrouw?, zijn zus?, wie zal het zeggen (‘Gaat het goed met de kleine?’). Na dit intermezzo nam hij zijn werk weer op. Met tikkende stok en klaaglijke stem: ‘Uma caridadezinha, uma caridadezinha, tenham pena de um ceguinho.’
En het meisje rammelde een deur verder om kinderhulp.
Doem-me a cabeça e o universo.
Mijn hoofd en de wereld doen zeer.
Fernando Pessoa
Um novo sol já vai raiar.
Een nieuwe zon zal stralen.
Vinicius de Moraes
Fot0: Ana Carvalho
Leave a Reply